Waarom een bewindvoerder aanstellen?

BELANGRIJKE OPMERKING VOORAF:

op het moment dat ik dit schreef, was artikel 488 bis van het Burgerlijk Wetboek nog van kracht en alles wat hieronder geschreven staat, is dan ook gebaseerd op mijn persoonlijke ervaring daarmee als voorlopig bewindvoerder voor mijn schoonbroer en wijlen mijn schoonmoeder. Inmiddels is de wetgeving echter grondig gewijzigd. De nieuwe wetgeving werd van kracht op 1 september 2014. Nu blijft de essentie van de noodzaak tot bescherming van sommige personen natuurlijk hetzelfde, doch door de uitbreiding van de beschermingsmaatregelen voorzien in de nieuwe wetgeving, wil ik er toch op aandringen om je vooraf goed te informeren bij de griffie van het Vredegerecht wat de rechterlijke bescherming (vroeger voorlopig bewind) precies allemaal inhoudt.

 

---

 

In onze vergrijzende maatschappij worden we steeds vaker geconfronteerd met de problematiek van familieleden die door allerlei ziektes die de geestelijke gezondheid aantasten, niet meer in staat zijn hun goederen te beheren. Artikel 488 bis van het Burgerlijk Wetboek bepaalt dat wanneer een meerderjarige omwille van zijn gezondheidstoestand niet meer in staat is zijn goederen te beheren, hem met het oog op de bescherming ervan, een voorlopig bewindvoerder kan worden toegewezen. Dit gebeurt door de Vrederechter van de verblijfplaats van de te beschermen persoon.

Toch vragen veel mensen zich af waarom ze een voorlopig bewindvoerder zouden moeten laten aanstellen voor hun vader, moeder,… die dementerend is, alzheimer heeft, mentaal gehandicapt is, enz. De meeste mensen denken immers dat dat allemaal toch eigenlijk op te lossen valt via een volmacht bij de bank en dergelijke meer. En dat klopt ook voor een deel, al kan je je natuurlijk altijd vragen stellen bij de waarde van de gegeven volmacht door iemand die dementerend is en zich niet altijd meer even bewust is van de waarde en consequenties van het plaatsen van zijn of haar handtekening. Het is vaak één van de vele discussiepunten die kunnen ontstaan in families waar bijvoorbeeld één kind de volledige volmacht heeft over het ‘vermogen’ van het zorgbehoevende familielid. Vaak zie je na verloop van tijd of vaak na het overlijden, verwijten en achterdocht ontstaan over het gebruik van die volmacht. Het aanstellen van een voorlopig bewindvoerder kan hierbij veel miserie vermijden. En daarbij maakt het dan eigenlijk op zich niets uit of je dan kiest voor de aanstelling van een advocaat als voorlopig bewindvoerder of voorstelt aan de vrederechter dat één van de familieleden de rol van voorlopig bewindvoerder op zich neemt. Feit is immers dat – eens een voorlopig bewindvoerder is aangesteld – alles onder toezicht van de vrederechter gebeurt en dat alles ‘traceerbaar’ is.

Maar wat nog véél belangrijker is en waar vaak niet aan gedacht wordt, is het feit dat mensen die niet (meer) over alle verstandelijke vermogens beschikken,  wel eens hun handtekening durven zetten onder belangrijke documenten, (koop)contracten, enz… die dan ook ‘bindend’ zijn. Stel je maar eens voor dat er op een dag een gewiekste verkoper langskomt bij je alleenwonende dementerende moeder en haar een hele kookpannenset aansmeert of haar  overtuigt om een contract te ondertekenen voor een combinatiepaket voor digitale TV, telefoon, mobiele telefoon en internet, terwijl ze niet eens over een computer beschikt. Haar kan je niets verwijten, want het arme mensje gaat wellicht gewoon mee in het verhaal van zo’n verkoper en denkt wellicht dat ze de koop van haar leven doet. Maar haar handtekening is wél bindend en of je die internetaansluiting en dat abonnement voor die mobiele telefoon dan gebruikt of niet, betalen zal ze toch moeten doen. En dat is slechts één van de vele situaties die kunnen ontstaan, want het (koop)gedrag van mensen met een mentale handicap of dementerenden is vaak even ongeremd als onvoorspelbaar. Dat was voor mij persoonlijk (voor mijn verhaal: klik hier) dan ook het doorslaggevende argument om inderdaad een voorlopig bewindvoerder te laten aanstellen, zowel voor mijn schoonbroer (die mentaal gehandicapt is) als voor mijn schoonmoeder (op dat moment matig dementerend).

De procedure tot het aanstellen van een voorlopig bewindvoerder is overigens relatief eenvoudig. Toch is het geen beslissing die lichtvaardig mag of kan genomen worden en de emotionele impact ervan is vaak groter dan de praktische, zowel voor de te beschermen persoon als voor diegene die de procedure opstart of uiteindelijk zelfs optreedt als voorlopig bewindvoerder. Maar mijn ervaring is wél dat het zorgt voor heel wat gemoedsrust. Enerzijds omdat je nooit meer voor onaangename verrassingen van impulsieve aankopen door de te beschermen persoon kan komen te staan, of dat je die alvast altijd zonder veel problemen ongedaan kan maken en anderzijds is er de rust dat alle inkomsten en uitgaven jaarlijks nauwlettend gecontroleerd worden door de vrederechter en daardoor ook voor iedereen heel erg transparant zijn.